ته‌نها پێغه‌مبه‌ران پێشه‌وان
نووسينى: سه‌یید قوتب
هه‌موو پێغه‌مبه‌ران ـ سه‌لامی خوایان لێ بێت ـ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خوای په‌روه‌ردگار بۆ تێگه‌یاندنی خه‌ڵكی له یه‌كخواپه‌رستی ( ته‌وحید ) هه‌ڵی بژارد بوون ـ به ته‌واوی په‌ییان به‌و ته‌وحیده بردو به ته‌واوی ئیستیعابیان كرد ، چونكه خوای گه‌وره سروشتێكی چاك و هه‌ستێكی پاك و زه‌ینێكی روونی پێدا بوون ، كه وه‌كو جیهازی هه‌ستیاری خواناسی وا بوو ، بۆیه
نووسينى: سه‌یید قوتب
هه‌موو پێغه‌مبه‌ران ـ سه‌لامی خوایان لێ بێت ـ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی خوای په‌روه‌ردگار بۆ تێگه‌یاندنی خه‌ڵكی له یه‌كخواپه‌رستی ( ته‌وحید ) هه‌ڵی بژارد بوون ـ به ته‌واوی په‌ییان به‌و ته‌وحیده بردو به ته‌واوی ئیستیعابیان كرد ، چونكه خوای گه‌وره سروشتێكی چاك و هه‌ستێكی پاك و زه‌ینێكی روونی پێدا بوون ، كه وه‌كو جیهازی هه‌ستیاری خواناسی وا بوو ، بۆیه
هه‌ر هه‌موویان له‌گه‌ڵ بوون به پێغه‌مبه‌رێتیاندا
به هه‌موو كیانیانه‌وه وه ده‌م ئه‌و تاكه ده‌نگه غه‌یبییه‌وه ده‌چوون ، ئه‌و
جیهازه خواناسییه وه‌كو بۆسه‌ڵه‌ی ئارِاسته زانین وابوو ، به‌رده‌وام رووی پێ
ده‌كردنه خوای گه‌وره ، ره‌زامه‌ندی و كه‌ناری ئه‌وی بۆ ده‌كردنه ته‌نها سه‌رچاوه‌و
ته‌نها رووگه ، قه‌ناعه‌تی ته‌واویان ـ هه‌ر له سه‌ره‌تاوه ـ به‌وه بوو كه هه‌ر
چه‌ند رێساو دیارده‌كانی ژیان و گه‌ردوون و بوون هه‌بن و زیاد و جۆراو جۆر بن ،
هیچ بوونێكی تر وه‌كو بوونی خوای گه‌وره نابێت ! هه‌ر بانگه‌وازێك بۆ لای هه‌ر
شتێكی تری غه‌یری خوا بانگه‌شه بكات ، هه‌ر به‌و ده‌نگه غه‌یبیه‌ی لای خواوه
بۆیان دێت ، به‌راورد ناكرێت ! جا چونكه ئه‌وان هه‌ر هه‌موویان ـ سه‌لامی خوایان
لێ بێت ـ هه‌ر له سه‌ره‌تای گزنگی په‌یدا بوونی مرۆڤایه‌تییه‌وه ته‌وحیده‌كه‌یان
ناسی ، دركیان به گرنگی و یه‌ك بوونی ئه‌و سه‌رچاوه‌و ئه‌و ته‌نها رووگه‌یه ده‌كرد
، پێش ئه‌وه‌ی ئه‌م رێسا گه‌ردوونیانه كه‌شف بكرێن كه ئاماژه بۆ یه‌ك سه‌رچاوه‌یی
و یه‌ك رووگه‌یی لای خوای گه‌وره ده‌كه‌ن .. ئه‌م په‌ی پێ بردن و درك كردنه‌ی
پێغه‌مبه‌رانی خوا ـ سه‌لامی خوایان لێ بێت ـ به حه‌قیقه‌ت و گرنگی و ئارِاسته‌و
مه‌به‌ستی ته‌وحید بوو كه وای لێ ده‌كردن سوور بن له‌سه‌ر ناسین و ته‌نها په‌رستنی
خوای په‌روه‌ردگاری تاك و پاك و واز هێنان له شیرك و توخن نه‌كه‌وتنه‌وه‌ی ، ئه‌مان
له هه‌موو كه‌س زیاتر هه‌ستیان به گه‌وره‌یی بانگه‌وازه خواوویستییه‌كه‌یان ،
ده‌كرد بۆیه ئه‌وه‌نده‌ش سوور بوون له سه‌ری ، ئه‌وه‌ی وا لێ ده‌كردن كه هه‌موو
بوونی خۆیان له پێناو سه‌رخستنیدا سه‌رف كه‌ن ، ئیستیعاب كردنی ته‌واوی ته‌وحیده‌كه
بوو ، به‌و ئیعتیباره‌ی حه‌قیقه‌تی بوون و ژینه ، به‌و سیفه‌ته‌ی په‌یامێكه‌و له
لایه‌ن خوای تاك وپاكه‌وه بۆیان هاتووه ، ئه‌مانیشی به تایبه‌تی بۆ هه‌ڵبژاردووه
، ئه‌مانیش به‌و فیتره پاكه‌ی خۆیان ـ كه بۆته جیهازی وه‌رگرتن ـ دركیان پێ
كردووه ، له‌وه‌ش دڵنیا بوون كه هه‌م سه‌رچاوه‌كه یه‌كه‌و هه‌م یه‌ك په‌یامه‌و
به یه‌ك نه‌غمه بۆ هه‌موویان هاتووه .. یه‌كه‌و فره‌یی هه‌ڵناگرێت .. ئه‌م په‌ی
پێ بردن و شاره‌زا بوون و ئه‌م پابه‌ندو پێوه‌به‌ند بوونه‌ی پێغه‌مبه‌ران ـ سه‌لامی
خوایان لێ بێت ـ به كرۆكی په‌یام و بانگه‌وازه‌كانیانه‌وه ، ئه‌مه‌ی كه هه‌موویان
به سروشتی پاك و زه‌ینی روونیان ـ هه‌ستییان پێ ده‌كرد ، له فه‌رمایشتی هه‌موویاندا
ـ له قورئاندا ـ ده‌رده‌كه‌وێت ، هه‌موویان ئاماژه به‌وه ده‌كه‌ن ، جاری واش هه‌یه
قورئان خۆی پێغه‌مبه‌ران به بانگه‌وازه‌كه ده‌ناسێنێت ! جاری واش هه‌یه ئاماژه
به درك كردنه‌كانیان ده‌كات ، ئه‌وه‌تا بۆ سه‌ییدنا نووح ده‌فه‌رموێ : [ ( قَالَ
يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِن كُنتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّيَ وَآتَانِي
رَحْمَةً مِّنْ عِندِهِ فَعُمِّيَتْ عَلَيْكُمْ أَنُلْزِمُكُمُوهَا وَأَنتُمْ
لَهَا كَارِهُونَ . وَيَا قَوْمِ لا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مَالاً إِنْ أَجْرِيَ
إِلاَّ عَلَى اللّهِ وَمَآ أَنَاْ بِطَارِدِ الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّهُم مُّلاَقُو
رَبِّهِمْ وَلَـكِنِّيَ أَرَاكُمْ قَوْمًا تَجْهَلُونَ . وَيَا قَوْمِ مَن
يَنصُرُنِي مِنَ اللّهِ إِن طَرَدتُّهُمْ أَفَلاَ تَذَكَّرُونَ ) هود ] / 28 واته
: نووح فه‌رمووی : ئه‌رێ قه‌ومینه ، ئه‌گه‌ر من له‌سه‌ر به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی رێبازو
به‌رنامه‌یه‌كی خوای خۆم بم و ئه‌و خێرو ره‌حمه‌تی خۆی پێ به‌خشیبم ، به‌ڵام كه
ئێوه كوێر بن و نه‌یبینن ، چی بكه‌م ؟! كه نایبینن و ناتانه‌وێت ، ئایا به زۆر
به سه‌رتانیدا بده‌ین و به خورتی ئیمان له دڵتاندا دروست بكه‌ین ؟! هۆ قه‌ومینه
، خۆ من له به‌رامبه‌ر ئه‌م بانگه‌وازو بانگ كردنه‌تاندا داوای سامان و خه‌رجی
ومه‌سروفتان لێ ناكه‌م ؟ پاداشتی من له‌سه‌ر كه‌س نییه ، له سه‌ر خوای خۆمه ..
من چۆن ئه‌وانه ده‌ر ده‌كه‌م كه ئیمانیان هێناوه ؟ چۆن له خۆمیان دوور ده‌خه‌مه‌وه
، ؟! خۆ ئه‌وانیش هه‌ر به دیداری خوای خۆیان ده‌گه‌ن ، به‌ڵام دیاره ئێوه خۆتان
نازانن و په‌ی به شت نابه‌ن .. ئه‌رێ قه‌ومینه ، ئه‌گه‌ر من ئه‌و ئیماندارانه‌م
ده‌ركرد ، كێ له سزای خوا په‌نام ده‌دات و له خۆم ده‌گرێت ؟! مه‌گه‌ر ئێوه بیر
له‌وه ناكه‌نه‌وه كه شتی وا نابێت و ناشێت ؟! هه‌ر ئه‌م شێوازه‌شه كه له فه‌رمایشتی
سه‌ییدنا ساڵحدا ده‌یبینین : [ ( قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِن كُنتُ عَلَى
بَيِّنَةً مِّن رَّبِّي وَآتَانِي مِنْهُ رَحْمَةً فَمَن يَنصُرُنِي مِنَ اللّهِ
إِنْ عَصَيْتُهُ فَمَا تَزِيدُونَنِي غَيْرَ تَخْسِيرٍ ) هود ] /63 واته : فه‌رمووی
: ئه‌رێ قه‌ومینه ، ئه‌گه‌ر من له‌سه‌ر به‌ڵگه‌و نیشانه‌ی رێبازو به‌رنامه‌یه‌كی
خوای خۆم بم و ئه‌و خێرو ره‌حمه‌تی خۆی پێ به‌خشیبم ، باشه ئه‌گه‌ر من سه‌رپێچیم
له فه‌رمانه‌كانی كردو په‌یامه‌كه‌ییم نه‌گه‌یاند ، كێ داڵده‌م ده‌دات و له سزای
خوا په‌نام ده‌دات و له خۆم ده‌گرێت ؟! ئاخر خۆ دیاره ئێوه زه‌ره‌ری منتان ده‌وێت
! یان له سیره‌ی سه‌ییدنا ئیبراهیمدا ده‌یخوێنینه‌وه كه ده‌فه‌رموێ : [ (
وَحَآجَّهُ قَوْمُهُ قَالَ أَتُحَاجُّونِّي فِي اللّهِ وَقَدْ هَدَانِ وَلاَ أَخَافُ
مَا تُشْرِكُونَ بِهِ إِلاَّ أَن يَشَاء رَبِّي شَيْئًا وَسِعَ رَبِّي كُلَّ
شَيْءٍ عِلْمًا أَفَلاَ تَتَذَكَّرُونَ . وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلاَ
تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُم بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ
سُلْطَانًا فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالأَمْنِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ )
الانعام/ ] 80 واته : قه‌ومه‌كه‌ی كه‌وتنه ده‌مه‌وه‌ری و موجاده‌له‌ی ، به‌ڵام
ئه‌و پێی فه‌رموون : ئایا ئێوه ده‌رباره‌ی تاك و ته‌نهایی ئه‌و خوا گه‌وره‌یه ،
ئه‌و شه‌رِه ده‌مه له‌گه‌ڵ من داده‌مه‌زرێنن ، كه هیدایه‌تی داوم و رێی راستی
نیشان داوم ؟! من له‌و شیركه ناترسم كه ئێوه ده‌یكه‌ن ، ئه‌وانه‌ی ئێوه به
هاوه‌ڵی
خوای گه‌وره‌یان داده‌نێن ، توانای زیان و سوودیان نییه ، مه‌گه‌ر خوای
گه‌وره وویستی له‌سه‌ر شتێك هه‌بێت ، چونكه خوای گه‌وره په‌ی به هه‌موو شتێك
ده‌بات و ئاگای له هه‌موو شتێكه ، به‌ڵام ئێوه بیر ناكه‌نه‌وه‌و بێ ئاگان .. من
چۆن له‌و شتانه بترسم كه ئێوه كردووتانن به خواو له جیاتی خوای گه‌وره
داتانناون و ده‌یانپه‌رستن ، كه‌چی ئێوه له‌و خوایه ناترسن ، كه ئاوا بێ به‌ڵگه‌و
ده‌لیل شه‌ریكتان بۆ داناوه ؟! جا ئه‌گه‌ر راست ده‌كه‌ن و زانیاریتان هه‌یه ،
ئاده‌ی با بزانین كام ده‌سته‌و لایه‌نمان شایسته‌ی هێمنی و ئاسایش و ئاسووده‌ییه
؟! هه‌ر ئه‌م شێوازی گفتوگۆیه‌یه كه له سه‌ر زمانی سه‌ییدنا شوعه‌یبییش ده‌فه‌رموێ
: [ ( قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِن كُنتُ عَلَىَ بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّي
وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا وَمَا أُرِيدُ أَنْ أُخَالِفَكُمْ إِلَى مَا
أَنْهَاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِيدُ إِلاَّ الإِصْلاَحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا
تَوْفِيقِي إِلاَّ بِاللّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ ) هود / ] 88
واته : فه‌رمووی : ئه‌رێ قه‌ومینه ، ئێوه ده‌بینن وا من له‌سه‌ر به‌ڵگه‌و
نیشانه‌ی رێبازو به‌رنامه‌ی خوای خۆمم ، ئه‌ویش خێرو رزق و رۆزییه‌كی پاك و چاكی
له لایه‌ن خۆیه‌وه پێ به‌خشیووم ، من رێی شتێكتان لێ ناگرم ، خۆشم له‌ولاوه ئه‌نجامی
بده‌م ! (چی به ئێوه ده‌ڵێم بیكه‌ن ، خۆم پێش ئێوه ده‌یكه‌م ) چونكه من مه‌به‌ستم
چاكسازییه‌و هیچی تر ، تا بشتوانم ده‌یكه‌م ، سه‌ركه‌وتنیشم به ده‌ست غه‌یری خوای
گه‌وره نییه ، بۆیه پشتیشم هه‌ر به‌و به‌ستووه‌و له هه‌موو كارێكدا هه‌ر بۆ
لای ئه‌و ده‌گه‌رِێمه‌وه .. هه‌ر ئه‌مه‌شه له فه‌رمایشته‌كه‌ی سه‌ییدنا یه‌عقوبدا
ده‌یبینین كه به كورِه‌كانی ده‌فه‌رموێ [ : ( قَالَ إِنَّمَا أَشْكُو بَثِّي
وَحُزْنِي إِلَى اللّهِ وَأَعْلَمُ مِنَ اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ ) يوسف / ] 86
واته : سكاڵاو هاهو نزوله‌و په‌ژاره‌م ده‌به‌مه‌وه لای خوا ، چونكه ئه‌وه‌ی من
له خوای خۆمی ده‌زانم ئێوه نایزانن و په‌ی پێ نابه‌ن .. وه هه‌روه‌ها .. ئاوا
له فه‌رمایشتی هه‌موو پێغه‌مبه‌رانی خوای گه‌وره دا ـ سه‌لامی خوایان لێ بێت ـ
له ووتوو وێژو سیفاتیاندا ، هه‌ست به‌و ئیدراكه گه‌وره هاوبه‌شه ده‌كه‌ین كه
هه‌یانبووه ، له فه‌رمایشتی هه‌ممویانه‌وه ئه‌وه روون ده‌بێته‌وه كه ئه‌م
پۆله هه‌ڵبژارده‌ی خوا به دڵ و ده‌رونیان ، به قه‌ناعه‌تیان ، به هه‌ست و هۆشی
به‌رفراوانیان ، به هه‌موو كیان و بوونیان په‌ییان به یه‌كخواناسی و یه‌كخواپه‌رستی
و یه‌كخواوویستی ده‌بردو ده‌یانزانی كه ئه‌مه ئه‌و حه‌قیقه‌ته‌یه كه له
پێناویدا هه‌ڵبژێرراون ، دیسان هه‌ست به‌وه‌ش ده‌كه‌ین كه هه‌ر هه‌موویان وه‌ك یه‌ك
و به‌یه‌ك ته‌رزی باس ده‌یانه‌وویست خه‌ڵكی لێ شاره‌زا كه‌ن ..