رۆژی عاشوراء

ماڵپه‌ڕی ناوه‌ندی ئه‌یوبیی

رۆژی ده یه می مانگی موحه ڕڕه م (عاشوراء) ئه وڕۆژه یه که موسا پێغه مبه رعلیه السلام وه گه له که ی (بنی اسرائیل) خوا ده ریای له دوانزه ڕێگاوه بۆ له تکرن وه باشی هه ڵکرد هه تا قوڕو لیته ی بنی ده ریاکه وشك بێته وه بۆ ئه وه ی به ئاسانی له ده ریا که بپه ڕنه وه، پاش ئه وه ی موسا و گه له که ی هه موو په رینه وه ئه وبه ری ده ریاکه، فیرعه ون و سوپاو ده ست و پێوه نده که شی شوێنیان که وتن به هه مان ئه وڕێگایانه دا که خوا بۆ موساو گه له که ی کرده وه به ڵام کاتێك فیرعه ون و ده ست و پێوه نده که ی گه یشتنه ناوه ڕاستی ده ریا خوا فه رمانی به ده ریا کرد که بجوڵێ هه تا هه مویان له ناو ده ریادا خنکان، موساش هه موو ساڵێ ئه وڕۆژه به ڕۆژو ئه بو بۆ سوپاس کردنی خوای گه وره، وه جوله که ش ئه و ڕۆژه به ڕۆژو ئه بون.

فَلَمَّا تَرَاءَى الْجَمْعَانِ قَالَ أَصْحَابُ مُوسَىٰ إِنَّا لَمُدْرَكُونَ ﴿٦١﴾قَالَ كَلَّا إِنَّ مَعِيَ رَبِّي سَيَهْدِينِ ﴿٦٢﴾ فَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ أَنِ اضْرِب بِّعَصَاكَ الْبَحْرَ فَانفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرْقٍ كَالطَّوْدِ الْعَظِيمِ ﴿٦٣﴾ وَأَزْلَفْنَا ثَمَّ الْآخَرِينَ ﴿٦٤﴾ وَأَنجَيْنَا مُوسَىٰ وَمَن مَّعَهُ أَجْمَعِينَ ﴿٦٥﴾ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ ﴿٦٦﴾ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ ﴿٦٧﴾ وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿٦٨﴾ الشعراء

کاتێك هه‌ردوولا یه‌کتریان به‌دی کرد، یارانی موسا وتیان: به‌ڕاستی پێمانگه‌یشتن و ئێمه‌ تیا چووین.(٦١) موسا وتی: نه‌خێر، وا نیه‌، من به‌ڕاستی په‌روه‌ردگارم له‌گه‌ڵدایه‌و ڕێنمایم ده‌کات (بۆ ڕزگاری و سه‌رفرازی) (٦٢) ئه‌وجا ئێمه‌ وه‌حیمان نارد بۆ موسا که‌: به‌ گۆچانه که ت له‌ ده‌ریاکه‌ بده (ئه ویش لێی دا) ئینجا ده‌ریا له ت بوو وه هه‌ر له ته وه‌ك کێوێکی گه‌وره‌ و وابوو(٦٣) وه‌ ئه‌وانی تر (فیرعه‌ون و له‌شکره‌که‌ی) مان نزیك کرده‌وه‌ له‌وێ (ده‌ریا) که‌(٦٤) جا مووسا و هه‌موو ئه‌وانه‌ی له‌گه‌ڵی بوون ڕزگارمان کردن(٦٥) پاشان ئه‌وانی تر(فیرعه ون و داروده سته که ی) مان نوقم کرد (له ده‌ریادا خنکاندمانن)(٦٦) به‌ڕاستی له‌وه‌دا (که‌ باسکرا) به‌ڵگه‌یه‌کی گه‌وره‌ هه‌یه‌ ( له‌سه‌ر ده‌سه‌ڵاتی خوا) به‌ڵام زۆربه‌یان باوه‌ڕیان نه‌هێنا.(٦٧) به راستی په روه ردگارت زاڵ و به به زه یی یه(٦٨)

١- عن بن عباس رضي الله عنهما أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قدم المدينة فوجد اليهود صياما يوم عاشوراء فقال لهم رسول الله صلى الله عليه وسلم ما هذا اليوم الذي تصومونه فقالوا هذا يوم عظيم أنجى الله فيه موسى وقومه وغرق فرعون وقومه فصامه موسى شكرا فنحن نصومه فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم فنحن أحق وأولى بموسى منكم فصامه رسول الله صلى الله عليه وسلم وأمر بصيامه)) رواه مسلم

ابن عباس ئه ڵێ کاتێ پێغه مبه ر صلی الله علیه وسلم گه یشته مه دینه بینی جوله که کان له ڕۆژی عاشورادا به ڕۆژو ئه بون پرسیاری لێکردن له به ر چی له وڕۆژه دا به ڕۆژو ده بن ئه وانیش له وه ڵامدا وتیان چونکه ئه م ڕۆژه ڕۆژێکی زۆر گه وره و پیرۆزه له م رۆژه دا خوا موساو گه له که ی له ده ریا په ڕانده وه و له ده ست فیرعه ون داروده سته که ی ڕزگاری کردن، وه فیرعه ون و دارو ده سته که شی له ناو ده ریادا خنکاند، ئنجا موسا بۆ سوپاس گوزاری خوا تییدا به ڕۆژوئه بوو، جا ئێمه ش به و هۆیه وه به ڕۆژوده بین، پێغه مبه ر صلی الله علیه وسلم فه رموی: ئیمه له پێش ترین بۆ موسا هه تا ئێوه، جاپێغه مبه ر صلی الله علیه وسلم ئه وڕۆژه به ڕۆژو بو وه فه رمانی کرد که موسوڵمانان ئه و رۆژه به ڕۆژو ببن.

٢- عن أبي هريرة رضي الله عنه قال قال رسول الله صلى الله عليه وسلم أفضل الصيام بعد رمضان شهر الله المحرم وأفضل الصلاة بعد الفريضة صلاة الليل)) رواه مسلم: ١١٦٣ کتاب الصیام

أبوهریرة خوا لێی ڕازی بێت ئه ڵێ: پێغه مبه ری خوا صلی الله علیه وسلم فه رموی: چاکترین ڕۆژو له دوای ڕه مه زان رۆژوی مانگی موحه ڕڕه می خوایه، وه باشترین نوێژیش له دوای فه رزه کان شه ونوێژه.

٣- عن أبي قتادة رضي الله عنه قال: سُئِلَ رسول الله صلي الله عليه وسلم عن صيام يوم عاشوراء، فقال: (( يُكَفِرُ السنة الماضية)) رواه مسلم: ١١٦٢ کتاب الصیام

أبي قتادة خوا لێی ڕازی بێت ئه ڵێ: پرسیاریان له پێغه مبه ری خوا صلی الله علیه وسلم کرد ده رباره ی ڕۆژوی ڕۆژی عاشورا ئه ویش فه رموی: گوناهی ساڵی ڕابوردو ئه سڕێته وه- له ڕیوایه تێکی تردا ئه فه رموێ ئومێده وارم که خوای گه وره گوناهی ساڵی پێشوی پێبسڕێته وه

٤- عن عبدالله إبن عباس رضي الله عنه قال: حين صام رسول الله صلي الله عليه وسلم يوم عاشوراءَ. وَاَمَرَ بِصِيامِهِ، قالو: يارسولَ الله إنَهُ يَومٌ تَعظُمُهُ اليَهودُ والنصاري، فقال رسول الله صلي الله عليه وسلم (( فإذا كان العامُ المقبلُ، إن شاء الله صُمنا اليومَ التاسِعَ)) قال: فَلَم يَأتِ العامُ المقبلُ، حتي توفي رسول الله صلي الله عليه وسلم. رواه مسلم: ١١٣٤ کتاب الصیام

عبدالله ی کوڕی عه بباس خوا لێی ڕازی بێت ئه ڵێ: کاتێك پێغه مبه ری خوا صلي الله عليه وسلم ڕۆژی ده یه می موحه ڕڕه م (عاشوراء) به ڕۆژو بوو وه فه رمانی کرد به به ڕۆژو بون تێیدا، وتیان: ئه ی ڕه وانه کراوی خوا به ڕاستی ئه م ڕۆژه ڕۆژێکه که جوله که و گاوره کان به رز ڕای ئه گرن، پێغه مبه ری خواش فه رموی(( ئه گه ر ساڵی داهاتو هات، ئه گه ر خوا حه زکات ئه وا ڕۆژی نۆیه میش به ڕۆژو ئه بین)) ئه ڵێ: ساڵی داهاتو نه هات، هه تا پێغه مبه ری خوا صلي الله عليه وسلم مرد

٥- عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ((ما من عبد يصوم يوما في سبيل الله إلا باعد الله بذلك اليوم وجهه عن النار سبعين خريفا )) رواه مسلم

ابی سعید الخدری خوا لێی ڕازی بێت ئه ڵێ: پێغه مبه ری خوا صلی الله علیه وسلم فه رموی: هه ر به نده یه ك ڕۆژێك له ڕێی خوا به ڕۆژو بێت ئه وا خوا به هۆی ئه وڕۆژه وه ڕوخساری حه فتا ساڵ له ئاگر دور ده خاته وه.

که واته ئه ی ئه وکه سه ی خۆت به موسولمان ئه زانی ئه گه ر حه زده که ی خوای گه وره حه فتا ساڵ له ئاگری جه هه نه م دورت بخاته وه، وه خۆی پاداشتی تایبه تیت بداته وه ئه وا له م ڕۆژه کورتانه ی زستاندا که هه ست به برسێتی و تینویتی ناکه یت به ڕۆژو ببه، به تایبه ت ڕۆژانی نۆیه مو ده یه می موحه ڕڕه م (عاشوراء و تاسوعاء) ئه مه هه لێکی زێڕینه هاتۆته ڕێت هۆشیار به و له ده ست خۆتی مه ده کێ ئه ڵێ مه رگ ڕێگات پێئه دا که جارێکی تر ئه م هه له بێته وه به رده ستت، چونکه له ناو گۆڕدا ئاهی په شیمانی هه ڵئه کێشی بۆ ئه م ڕۆژه گه وره و پیرۆزه که نرخیت نه زانی و تێیدا به ڕۆژو نه بویت، بێگومان په شیمانیش هیچ سود ێکی نابێ بۆت، ئاگاداربه که پێغه مبه ری خوا صلي الله عليه وسلم مه رگ مۆڵه تی نه دا هه تا ساڵی داهاتو ڕۆژی نۆیه م و ده یه می موحه ڕڕه م به ڕۆژو بێت.

http://www.aubyc.com/babati-hamarang/252-babata-fikryakan/797-rozhoo